آرتروز زانو یکی از بیماری‌های شایع مفصلی است که با تخریب تدریجی غضروف زانو همراه است و می‌تواند باعث درد، التهاب و محدودیت حرکتی همراه شود. این بیماری معمولاً در مراحل اولیه خود را می‌توان با درمان‌های خانگی مانند مصرف دمنوش‌های ضد التهابی و انجام ورزش‌های کششی کنترل کرد. با این حال، اگر درمان این بیماری در مراحل ابتدایی به‌طور جدی دنبال نشود و تحت نظر پزشک قرار نگیرد، می‌تواند موجب تشدید مشکلات مفصلی و ایجاد عوارض جبران‌ناپذیر شود. در نتیجه، توجه به درمان‌های مناسب و مداخله به‌موقع اهمیت ویژه‌ای دارد تا از پیشرفت بیماری و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر جلوگیری شود.
درمان آرتروز زانو در خانه
آرتروز زانو در طول زمان می‌تواند به تدریج باعث تخریب غضروف مفصل و ایجاد درد، التهاب و محدودیت حرکتی شود. شدت آرتروز زانو می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد و روش‌های درمان خانگی باید متناسب با شدت آسیب به کار گرفته شوند. در اینجا، به تقسیم‌بندی آسیب‌ها بر اساس شدت و درمان‌های خانگی مناسب برای هر سطح اشاره خواهیم کرد.
1. آرتروز خفیف زانو
معمولاً آرتروز خفیف با شروع سفتی و درد ملایم در زانو همراه است. در این مرحله، غضروف مفصل هنوز به شدت آسیب ندیده و تنها تغییرات جزئی در ساختار مفصل مشاهده می‌شود. بیمار در این شدت از آسیب همچنان می تواند به انجام کارهای روزمره خود بپردازد.
درمان‌های غیر دارویی
دمنوش زنجبیل و آب انار خواص ضد التهابی دارند و به کاهش درد و تورم مفصل کمک می‌کنند. ورزش‌های کششی نیز با تقویت عضلات اطراف زانو، فشار را کاهش داده و دامنه حرکتی را بهبود می‌بخشند.
دمنوش زنجبیل
این گیاه یک ماده طبیعی است که حاوی ترکیبات ضد التهابی به نام گینجرول است. این ترکیب با مهار آنزیم‌هایی که باعث التهاب و درد در بدن می‌شوند، به کاهش تورم و درد مفصل کمک می‌کنند. وقتی زنجبیل را به شکل دمنوش مصرف می‌کنید، این ترکیبات به سرعت وارد جریان خون شده و اثرات ضد التهابی خود را در مفصل زانو اعمال می‌کنند. در سطح مولکولی، زنجبیل می‌تواند سیگنال‌های التهابی را کاهش دهد و به بدن کمک کند تا التهاب را کنترل کند.
- نحوه مصرف: برای تهیه دمنوش زنجبیل، چند تکه زنجبیل تازه را در آب جوش قرار داده و بگذارید ۵-۱۰ دقیقه دم بکشد. روزانه یک یا دو فنجان از این دمنوش بنوشید.
آب انار
این نوشیدنی ارزشمند حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی به نام پانتوتنیک اسید و پلی‌فنول‌ها است. این مواد به مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب بزنند و فرایند التهابی را تشدید کنند. آب انار با خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی خود به کاهش این آسیب‌ها کمک کرده و روند بهبودی مفصل آسیب‌دیده را تسریع می‌کند.
- نحوه مصرف: روزانه یک تا دو لیوان آب انار تازه مصرف کنید. بهتر است آب انار طبیعی و بدون قند افزوده باشد تا بیشترین اثر ضد التهابی را داشته باشد.
مطالعه بیشتر: بهترین میوه برای زانو درد کدام است؟
ورزش‌های کششی
عضلات قوی‌تر می‌توانند فشار کمتری به مفصل زانو وارد کنند و حرکت را راحت‌تر نمایند. این تمرینات کششی به طور خاص روی عضلات چهارسر ران و همسترینگ متمرکز هستند. این عضلات به حمایت از مفصل زانو کمک کرده و از فشار زیاد بر روی غضروف جلوگیری می‌کنند. در سطح سلولی، کشش این عضلات باعث افزایش جریان خون و تغذیه بهتر به مفصل می‌شود، که به کاهش التهاب و بهبود عملکرد مفصل کمک می‌کند.
ورزش های آرتروز زانو
انجام تمرینات زیر می تواند فشار را از روی مفصل زانوی شما کاهش دهد.
- کشش همسترینگ (Hamstring Stretch): برای انجام این تمرین، روی زمین نشسته و یکی از پاها را به جلو دراز کنید. پای دیگر را خم کرده و کف پا را به داخل ران پای کشیده شده بچسبانید. سپس با دست‌های خود، پای کشیده را به سمت بدن خود بکشید..
- کشش عضلات ساق پا (Calf Stretch) : برای این تمرین، در مقابل دیوار بایستید و یکی از پاها را به جلو قرار دهید. پای دیگر را به عقب بکشید و پاشنه‌اش را روی زمین نگه دارید. به آرامی به دیوار فشار دهید تا کشش را در ساق پای عقب احساس کنید.
- کشش عضلات داخلی ران (Inner Thigh Stretch) : برای انجام این تمرین، پاها را از هم باز کنید و در حالت نشسته قرار بگیرید. به آرامی زانوها را به سمت پایین فشار دهید و سعی کنید با دستان خود مچ پاها را بگیرید.
- کشش عضلات جلویی ران با کمک دیوار (Wall Quad Stretch) : در این تمرین، پشت به دیوار ایستاده و یکی از پاها را خم کنید. پاشنه پا را به سمت باسن نزدیک کنید و با دستان خود مچ پا را بگیرید تا کشش را در جلوی ران احساس کنید.
- کشش عضلات لگن و کمر (Hip Flexor Stretch) : برای انجام این تمرین، یک پا را به جلو بگذارید و پای دیگر را به عقب دراز کنید. با حفظ تعادل، لگن را به جلو فشار دهید تا کشش در ناحیه لگن و پایین کمر احساس شود..
درمان های دارویی
ایبوپروفن، پماد آلمودیک و گلوکوزامین داروهایی هستند که التهاب و درد را کاهش می‌دهند. ایبوپروفن برای مهار التهاب، آلمودیک برای اثر موضعی و گلوکوزامین برای بازسازی غضروف مفصل استفاده می‌شود.
قرص ایبوپروفن (Ibuprofen)
این قرص یک داروی ضد التهابی است که با مهار آنزیم COX-2 باعث کاهش التهاب و درد می‌شود. این آنزیم معمولاً در فرایندهای التهابی فعال می‌شود و ایبوپروفن با مسدود کردن آن، از ایجاد التهاب در مفاصل جلوگیری می‌کند.
- دستور مصرف: 200 تا 400 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت، با حداکثر دوز 1200 میلی‌گرم در روز.
- نکات: مصرف ایبوپروفن همراه با غذا یا پس از غذا می‌تواند از تحریک معده جلوگیری کند.
پماد آلمودیک (Almogel)
این پماد به طور موضعی اثر می‌کند و با جذب در پوست، ترکیبات ضد التهابی خود را به بافت آسیب‌دیده می‌رساند. این مواد می‌توانند با مهار تولید مواد شیمیایی التهابی مانند پروستاگلاندین‌ها، درد و التهاب را کاهش دهند.
- نحوه مصرف: به مقدار کافی روی ناحیه آسیب‌دیده مالیده و ماساژ دهید تا جذب شود. این کار را 2-3 بار در روز انجام دهید.
- نکات: قبل از استفاده از پماد، پوست ناحیه آسیب‌دیده را تمیز کنید.
مکمل گلوکوزامین
این مکمل یک ترکیب طبیعی است که در غضروف مفاصل یافت می‌شود. مصرف گلوکوزامین به تغذیه غضروف کمک می‌کند و باعث بهبود ساختار آن می‌شود. در سطح سلولی، گلوکوزامین به بازسازی غضروف و کاهش تخریب آن کمک می‌کند، که در نتیجه می‌تواند درد و سفتی را کاهش دهد.
- پیشنهاد می‌شود که روزانه ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم گلوکوزامین مصرف شود.
مطالعه بیشتر: زردچوبه برای درمان زانو درد
2. آرتروز نیمه شدید
در آرتروز نیمه شدید، آسیب‌های بیشتری به غضروف وارد شده و ممکن است درد بیشتر و سفتی شدیدتر باشد. این مرحله معمولاً با تورم و سختی در زانو همراه است.
درمان‌های غیر دارویی
زانو بند الکتریکی، آب کرفس و دمنوش زنجبیل و زردچوبه درمان‌های غیر دارویی برای کاهش التهاب و درد مفصل هستند. این روش‌ها به تسریع بهبودی و کاهش تورم کمک می‌کنند.
استفاده از زانو بند الکتریکی
این زانوبندها که معروف ترین آنها زاپیامکس می باشد با اعمال امواج فراصوت، فروسرخ و میدان مغناطیسی به درمان مفصل زانو کمک می‌کند. این امواج می‌تواند باعث افزایش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده شود که این امر به کاهش التهاب و تسکین درد منجر می شود. به زبان ساده، امواج الکتریکی باعث می‌شوند که مواد شیمیایی ضد التهاب که بدن تولید می‌کند، به راحتی به ناحیه آسیب‌دیده برسند و به روند بهبودی کمک کنند. این درمان به سلول‌های بدن سیگنال می‌دهد که از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنند و به ترمیم بافت‌ها کمک نمایند. برای بررسی بیشتر این زانوبند پیشنهاد می کنیم که عوارض زانوبند زانوبند زاپیامکس و نظرات درباره زانوبند زاپیامکس را مطالعه کنید.
نحوه استفاده : روزانه 45 دقیقه برای 1 ماه
آب کرفس
کرفس حاوی ترکیبات طبیعی ضد التهابی به نام فلاونوئیدها است که می‌تواند به کاهش تورم و به بهبودی آسیب‌های مفصل کمک کند. ترکیبات آب کرفس می‌توانند فعالیت آنزیم‌های التهابی را که باعث درد و تورم می‌شوند، مهار کنند. در سطح سلولی، فلاونوئیدها می‌توانند سیگنال‌هایی را ارسال کنند که سلول‌ها را از التهاب شدید محافظت کرده و روند بهبودی را سرعت بخشند. مصرف روزانه آب کرفس می‌تواند به تسکین درد و التهاب مفصل زانو کمک کند.
- نحوه تهیه: برای بهره‌مندی از خواص ضد التهابی کرفس، یک لیوان آب کرفس تازه روزانه مصرف کنید. می‌توانید آن را با مخلوط کردن ساقه‌های کرفس در آب در دستگاه آب‌میوه‌گیری تهیه کنید.
دمنوش زنجبیل و زردچوبه
مصرف مکمل‌هایی مانند زنجبیل، زردچوبه و روغن ماهی می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند و به کاهش درد آرتروز کمک نماید. زنجبیل خاصیت ضد التهابی دارد و می‌تواند به کاهش التهاب و درد مفصل کمک کند. کورکومین (زردچوبه): کورکومین نیز ماده فعال در زردچوبه است که خواص ضد التهابی دارد.
- نحوه تهیه: برای تهیه دمنوش، مقدار کمی زنجبیل تازه یا پودر زنجبیل و زردچوبه را در آب جوش بریزید و بگذارید ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشد. روزانه یک یا دو فنجان از این دمنوش را مصرف کنید.
مطالعه بیشتر: بهترین قرص برای زانو درد
درمان های دارویی
دیکلوفناک و پماد فنیل بوتازون داروهایی ضد التهاب هستند که با مهار آنزیم‌ها و سیگنال‌های التهابی درد و تورم را کاهش داده و به بهبود وضعیت مفصل زانو کمک می‌کنند.
قرص متوکاربامول
این قرص به عنوان یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی موجب مهار آنزیم التهابی می شود. این آنزیم در بدن نقش مهمی در تولید مواد شیمیایی التهابی مانند پروستاگلاندین‌ها دارد که باعث درد و تورم می‌شوند. با مسدود کردن این آنزیم، متوکاربامول می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد و به تسکین وضعیت مفصل زانو کمک کند..
- دستور مصرف: 50 میلی‌گرم تا 75 میلی‌گرم دو بار در روز.
- نکات: این دارو باید به همراه غذا مصرف شود تا از عوارض گوارشی جلوگیری کند.
پماد فنیل بوتازون (Phenylbutazone)
این یک پماد یکی از بهترین پماد های ضد التهابی است که به طور موضعی عمل می‌کند. وقتی آن را روی پوست می‌مالید، ترکیبات ضد التهابی آن به لایه‌های زیرین پوست نفوذ می‌کند و به کاهش التهاب در ناحیه آسیب‌دیده کمک می نماید. این پماد با مسدود کردن سیگنال‌های التهابی در ناحیه آسیب‌دیده، باعث کاهش درد و تورم می‌شود.
- نحوه مصرف: مقداری از پماد را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید و به آرامی ماساژ دهید. این کار را دو تا سه بار در روز انجام دهید.
- نکات مصرف: از مالیدن پماد روی زخم‌های باز خودداری کنید.
آرتروز زانو با آسیب شدید
در این مرحله، تخریب غضروف به حدی رسیده است که فضای مفصلی کاهش یافته و ممکن است استخوان‌ها به هم ساییده شوند. این وضعیت با درد شدید و محدودیت‌های شدید حرکتی همراه است.
درمان های غیر دارویی
دمنوش بابونه و مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون با خواص ضد التهابی به کاهش درد مفصل و التهاب کمک کرده، آرامش بدن را افزایش داده و به بهبود کیفیت خواب مبتلایان به آرتروز کمک می‌کند.
دمنوش گیاه بابونه
بابونه دارای خواص تسکین‌دهنده است و می‌تواند به کاهش درد شدید در مفصل زانو کمک کند. این گیاه حاوی ترکیباتی به نام آزولن و کومارین است که اثرات ضد التهابی و آرام‌بخش دارند. این ترکیبات می‌توانند به سطح سلولی بدن کمک کنند تا التهاب را کاهش دهند و سیگنال‌های درد را مسدود کنند. استفاده از دمنوش بابونه باعث کاهش تنش‌های عضلانی و آرامش بدن می‌شود که به تسکین درد کمک می‌کند. همچنین، مصرف آن می‌تواند به بهبود کیفیت خواب در افراد مبتلا به آرتروز کمک کند.
- نحوه تهیه: برای تهیه دمنوش بابونه، یک یا دو قاشق چای‌خوری گل‌های خشک بابونه را در یک فنجان آب جوش بریزید و بگذارید ۵ تا ۱۰ دقیقه دم بکشد. روزانه یک یا دو فنجان از این دمنوش را قبل از خواب مصرف کنید.
مطالعه بیشتر: بهترین تست برای پارگی مینیسک زانو
ماهی سالمون یا ماهی‌های چرب
ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماهی تن و ماهی ماکریل حاوی اسیدهای چرب امگا-۳ هستند. این اسیدهای چرب، به ویژه EPA و DHA، خواص ضد التهابی قوی دارند. این ترکیبات به سلول‌های بدن سیگنال می‌دهند که التهاب را کاهش دهند و از آسیب بیشتر به غضروف و مفصل جلوگیری کنند. به عبارت ساده‌تر، امگا-۳ باعث کاهش تولید مواد شیمیایی التهابی می‌شود که معمولاً در وضعیت آرتروز به میزان زیادی تولید می‌شوند. بنابراین، مصرف ماهی‌های چرب به تقویت غضروف و کاهش درد مفصل کمک می‌کند.
- نحوه تهیه: برای بهره‌مندی از خواص ضد التهابی ماهی‌های چرب، دو تا سه بار در هفته سالمون یا ماهی‌هایی مانند ماهی تن یا ماکریل را به صورت پخته (گریل یا بخارپز) مصرف کنید. این ماهی‌ها غنی از امگا-۳ هستند که به کاهش التهاب کمک می‌کنند.
درمان های دارویی:
ناپروکسن و کتوپروفن داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی هستند که با مهار آنزیم‌های التهابی درد و التهاب مفصل زانو را کاهش می‌دهند.
قرص ناپروکسن (Naproxen)
ناپروکسن یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی است که با مهار آنزیم COX-1 و COX-2 باعث کاهش التهاب و درد می‌شود. این دارو به کاهش تورم مفصل زانو کمک کرده و درد ناشی از ساییدگی استخوان‌ها را کاهش می‌دهد.
- دستور مصرف: 250 میلی‌گرم تا 500 میلی‌گرم دو بار در روز.
- نکات: ناپروکسن را با غذا یا شیر مصرف کنید تا از عوارض گوارشی جلوگیری کنید.
پماد کتوپروفن (Ketoprofen)
کتوپروفن نیز یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی است که به صورت موضعی استفاده می‌شود. این پماد با کاهش فعالیت آنزیم‌های التهابی مانند پروستاگلاندین‌ها در ناحیه آسیب‌دیده، به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. استفاده از پماد کتوپروفن باعث می‌شود که ترکیبات ضد التهابی مستقیماً به بافت آسیب‌دیده برسند و درد را تسکین دهند..
- نحوه مصرف: پماد را به مقدار کافی روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید و به آرامی ماساژ دهید. این کار را 2 تا 3 بار در روز انجام دهید.
- نکات: از تماس با چشم‌ها و زخم‌های باز خودداری کنید.
مطالعه بیشتر: ورزش های توصیه شده پزشکان برای درمان زانو
سوالات متداول
از مهمترین سوالات متداول در مورد درمان خانگی آرتروز زانو می توانیم به این موارد اشاره داشته باشیم:
چه تمرینات ورزشی ممکن است باعث آسیب بیشتر به زانو شود؟
ورزش‌هایی که فشار زیادی به زانو وارد می‌کنند، مانند دویدن طولانی، پرش‌های بلند یا ورزش‌های چرخشی، می‌توانند باعث آسیب و درد بیشتر در مفاصل زانو شوند.
چه مواد غذایی موجب تشدید آرتروز می شود؟
غذاهای چرب، فست فودها، شکر، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و محصولات لبنی می‌توانند التهاب مفاصل را افزایش دهند و موجب تشدید درد و علائم آرتروز شوند.
هنگام داشتن آرتروز چه دارویی را نباید مصرف کرد؟
مسکن‌های غیر استروئیدی و کورتیکواستروئیدها در مصرف طولانی‌مدت ممکن است مشکلات گوارشی، کلیوی و استخوانی ایجاد کنند و وضعیت آرتروز را بدتر کنند.
آیا زانوبند الکتریکی برای همه افراد مبتلا به آرتروز مناسب است؟
زانوبندهای الکتریکی می‌توانند برای برخی افراد مفید باشند اما برای کسانی که مشکلات پوستی یا حساسیت به برق دارند، توصیه نمی‌شود و باید با پزشک مشورت کنند.