درد زیر زانو + علائم، علت و بهترین درمان

اگرچه درد زیر زانو اغلب مسئله‌ای جدی به نظر نمی‌رسد، اما بی‌توجهی به درمان آن می‌تواند منجر به آسیب‌های شدید و غیرقابل برگشت شود. به عنوان مثال، یک مشکل ساده مثل التهاب بورس در صورت نادیده گرفتن، می‌تواند به تخریب پیشرونده‌ی مفصل و محدودیت حرکتی دائمی منجر شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، نقش حیاتی در حفظ عملکرد طبیعی زانو و جلوگیری از آسیب‌های مزمن ایفا می‌کند. خستگی، ضعف عضلانی، فشار به مفاصل یا آسیب های زانو از جمله مواردی هستند که موجب ایجاد التهاب و درد زیر زانو می شوند. پیش از هر اقدامی باید با توجه به درک دقیق علت ایجاد کننده درد، روش‌ درمانی مناسب را برای درمان و جلوگیری از پیشرفت آسیب انتخاب کرد.

علت درد زیر زانو چیست ؟

شدت درد زانو، آسیب بافتی، واکنش سلول‌های التهابی و تغییرات داخل مفصل، می توانند علت درد زیر زانو را بگویند. از همین رو تا حدودی می توان با توجه به علائم همراه علت احتمالی درد را حدث زده و درمان مناسب را انتخاب کرد.

شدت درد	عارضه همراه	علت احتمالی
خفیف	بدون علائم	خستگی عضلانی
	خالی شدن زانو	التهاب بورس
	ورم	سندرم پلیکا
نیمه شدید	خشکی صبحگاهی	آرتروز
	ورم پشت زانو	کیست بیکر
	گیر کردن زانو	ضخیم شدن پلیکا
شدید	قفل شدن زانو	پاره شدن منیسک
	خالی کردن زانو	پارگی رباط

درد خفیف

یکی از دلایل شایع درد زیر زانو، ضعف یا خستگی عضلات مفصل پس از یک روز فعالیت کاری است. افت ذخایر انرژی و تجمع مواد متابولیکی باعث تحریک گیرنده‌های درد پس از ایستادن یا نشستن طولانی می شوند.

مطالعه بیشتر: علت صدا دادن زانو

درد بدون علائم ثانوی: خستگی عضلانی

گاهی افراد در زانوی خود احساس ناراحتی می‌کنند بدون اینکه علامت واضحی مانند ورم یا درد وجود داشته باشد. این حالت اغلب ناشی از ضعف یا خستگی عضلات حمایت‌کننده‌ی زانو است. کاهش ذخایر انرژی و تجمع مواد متابولیکی در عضلات پس از یک روز کاری، باعث تحریک گیرنده‌های درد می‌شود.

درمان

استراحت کافی، انجام تمرینات تقویتی مخصوص عضلات ران، حرکات کششی منظم و تغذیه مناسب برای بازسازی انرژی توصیه می‌شود. مصرف مایعات کافی و ماساژ عضلانی هم می‌تواند در کاهش خستگی و تسریع بهبود مؤثر باشد.

• انجام تمرینات کششی و تقویتی
• تغذیه مناسب (ماهی سالمون، تخم‌مرغ، پرتقال و حبوبات)
• مصرف مایعات کافی

خالی شدن زانو: بورسیت

زمانی که زانو به طور ناگهانی خالی می‌کند یا حس بی‌ثباتی ایجاد می‌شود، یکی از علل مهم آن می‌تواند بورسیت باشد. التهاب کیسه‌های کوچک پر از مایع در اطراف مفصل، فشار داخل زانو را افزایش می‌دهد. این التهاب، با آزادسازی موادی مانند پروستاگلاندین‌ها، باعث تحریک پایانه‌های عصبی و احساس بی‌ثباتی یا خالی شدن زانو می‌شود.

درمان

استراحت، یخ‌درمانی و قرص ضدالتهاب (ایبوپروفن) راهکار اصلی درمان بورسیت است. در موارد شدید، تزریق داروی کورتیکواستروئید یا تخلیه مایع از بورسا توسط پزشک برای کاهش فشار و التهاب مفصل انجام می‌شود.

• یخ درمانی
• تزریق داروی کورتون
• تخلیه بورسا

مطالعه بیشتر: درمان زانو درد با زنجبیل

ورم: سندرم پلیکای زانو

وجود ورم همراه با درد زیر زانو می‌تواند نشانه‌ی سندرم پلیکا باشد. پلیکا یک چین طبیعی از بافت درون مفصل است که در اثر حرکات تکراری یا ضربه دچار التهاب می‌شود. در پاسخ به این التهاب، سلول‌ها مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که باعث تجمع مایع و تورم موضعی می‌شود. این وضعیت ممکن است با درد یا احساس گیر کردن در زانو همراه شود.

درمان

کاهش حرکات تحریک‌کننده، یخ‌درمانی و تمرینات تقویتی برای کنترل ورم ضروری است. اگر علائم ادامه یابد، تزریق داروهای ضدالتهاب یا در نهایت جراحی آرتروسکوپی برای برداشتن پلیکا پیشنهاد می‌شود.

• یخ درمانی
• تزریق بتامتازون
• جراحی آرتروسکوپی

درد نیمه‌شدید

احساس درد شدیدتر در مفصل که تا حدودی فعالیت های روزانه را دچار اختلال کرده است می‌تواند ناشی از تغییرات ساختاری یا التهابی درون بافت‌ زیر زانو باشد. در بعضی موارد، این حالت با خشکی، ورم یا محدود شدن حرکت همراه می‌شود. اختلال در عملکرد سلول‌های غضروفی، افزایش فشار داخل مفصل یا التهاب چین‌های طبیعی بافتی، از دلایل رایج چنین مشکلاتی هستند.

خشکی صبحگاهی: آرتروز زانو

یکی از نشانه‌های اولیه آرتروز، احساس خشکی مفصل زانو به‌ویژه در ساعات ابتدایی روز است. در آرتروز، سلول‌های غضروفی تحت استرس مکانیکی و التهابی قرار می‌گیرند و تخریب می شوند. کاهش روان‌کننده‌های طبیعی مفصل منجر به خشکی، درد و محدودیت حرکتی می‌شود که با گذر زمان تشدید می‌گردد.

درمان

تمرینات کششی ملایم، کنترل وزن، مصرف داروهای ضدالتهاب و استفاده از زانوبند الکتریکی یا زاپیامکس تراپی برای تسکین خشکی زانو مفید است. زانوبند های الکتریکی با داشتن امواج فراصوت و فروسرخ می توانند در زمانی کوتاهی درد های آرتروز را کاهش دهند. پیشنهاد می کنیم که برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مزایا و عوارض زانوبند زاپیامکس مقاله نظرات درباره زانوبند زاپیامکس را مطالعه کنید.

• کنترل وزن
• زاپیامکس تراپی

ورم پشت زانو: کیست بیکر

اگر محل دقیق درد زیر زانو از پشت باشد، احتمال وجود کیست بیکر وجود دارد. این کیست در نتیجه‌ی افزایش فشار داخل مفصل یا التهاب مزمن، باعث نشت مایع سینوویال به پشت زانو می‌شود. در سطح بافتی، تجمع مایع در یک کیسه محصور منجر به ایجاد برآمدگی نرم می‌شود که در حالت ایستاده یا حرکت دادن زانو احساس می‌شود.

درمان

استراحت، بالا نگه داشتن پا و کمپرس سرد برای کاهش ورم مفید است. درمان علت زمینه‌ای مانند آرتروز اهمیت دارد. در صورت بزرگ شدن یا دردناک شدن کیست، تخلیه مایع یا جراحی برداشتن کیست انجام می‌شود.

• بالانگه داشتن پا
• کمپرس سد
• تخلیه مایع

مطالعه بیشتر: علت زانو درد در سالمندان 

گیر کردن زانو هنگام خم کردن: سندرم پلیکا

گیر کردن یا کلیک کردن زانو هنگام خم شدن معمولاً در سندرم پلیکا دیده می‌شود. در این حالت، پلیکا (چین اضافه‌ای از بافت نرم داخل مفصل زانو) ضخیم و متورم شده و هنگام حرکت بین سطوح مفصلی گیر می‌افتد. تحریک مداوم این چین بافتی باعث ترشح مواد التهابی می‌شود که حرکت نرم مفصل را مختل کرده و احساس گیر کردن ایجاد می‌کند.

درمان

مدیریت با استراحت، کاهش حرکات تکراری، یخ‌درمانی و تمرینات تقویتی انجام می‌شود. اگر بهبودی حاصل نشود، پزشک ممکن است تزریق ضدالتهاب یا جراحی آرتروسکوپی برای رفع پلیکا را تجویز کند.

• یخ درمانی
• تزریق بتامتازون
• جراحی آرتروسکوپی

درد شدید

آسیب‌های جدی در ساختارهای داخلی زانو می‌توانند زندگی و فعالیت های بیمار را به طور کامل مختل کنند و با ایجاد قفل شدن یا ناپایداری شدید زانو همراه شوند. در این شرایط، تخریب بافت‌های محافظ یا نگه‌دارنده مانند منیسک یا رباط‌ها، باعث گیر افتادن اجزای مفصلی یا از دست رفتن ثبات می‌شود. این فرآیندها در سطح سلولی با آزادسازی واسطه‌های التهابی و تخریب رشته‌های کلاژن همراه هستند و منجر به درد ناگهانی، تورم و محدودیت شدید حرکتی می‌شوند.

قفل شدن زانو: پارگی منیسک

زمانی که درد زیر زانو همراه با قفل شدن زانو باشد معمولاً زانو بیمار مشکوک به پارگی منیسک (غضروف ضربه‌گیر بین استخوان ران و ساق) است. وقتی این ساختار آسیب می‌بیند، قطعات پاره شده ممکن است بین مفصل گیر کنند. این امر موجب متوقف شدن حرکت زانو و درد ناگهانی می شود.

درمان

استراحت کامل، یخ‌درمانی و فیزیوتراپی برای کاهش تورم و بازیابی حرکت توصیه می‌شود. در موارد پارگی‌های بزرگ یا قفل شدن شدید، انجام جراحی آرتروسکوپی برای ترمیم یا برداشت قسمت آسیب‌دیده منیسک ضروری است.

• یخ درمانی
• فیزیوتراپی
• آرتروسکوپی

مطالعه بیشتر: پماد برای درمان زانو درد

خالی کردن زانو: پارگی رباط‌ زانو

احساس خالی شدن زانو هنگام حرکت یا ایستادن می‌تواند نشانه‌ی پارگی رباط‌های زانو باشد. رباط‌ها بافت‌هایی قوی از جنس کلاژن هستند که استخوان های زانو را به ساق متصل می کنند و باعث حفظ ثبات مفصل می شوند. در صورت پارگی، آنها دیگر نمی‌توانند پایداری مفصل را حفظ کنند و زانو هنگام راه رفتن خالی می کند. در این شرایط، التهاب شدید و ترشح مواد آسیب‌زا در محل پارگی باعث تورم، درد و بی‌ثباتی شدید مخصوصا در زیر زانو می‌شود.

درمان

استفاده از بریس طبی، استراحت، یخ‌درمانی و فیزیوتراپی برای بازسازی قدرت عضلات انجام می‌شود. در صورت وجود بی‌ثباتی شدید یا پارگی کامل، جراحی بازسازی رباط، به ویژه بازسازی ACL، توصیه می‌شود.

علت درد های یک طرفه زانو

عدم تعادل عضلانی، آسیب موضعی یا فشردگی عصبی معمولاً موجب درد یک‌طرفه زیر زانو می شود و التهاب سلولی یا پارگی خفیف تاندون‌ها را به همراه دارد.

درد زیر زانو سمت چپ

دردی که در سمت چپ زانو حس می‌شود، می‌تواند به دلیل آسیب‌های تاندونی، کشیدگی عضلات داخلی یا فشار روی رباط‌های زانوی چپ باشد. فعالیت‌های نادرست ورزشی، نشستن طولانی یا حتی اشکالات راستایی در مفصل ران یا مچ پا می‌توانند این درد را ایجاد کنند. در برخی موارد، فشردگی عصب سیاتیک در سمت چپ هم درد زیر زانو را تشدید می‌کند. درمان مناسب نیازمند شناسایی علت دقیق و شروع به موقع اقدامات محافظتی و توانبخشی است.

درد زیر زانو راست

دردی که در سمت راست زیر زانو بروز می‌کند، معمولاً ناشی از فشار بیش از حد روی این پا یا اختلالات حرکتی است. افراد راست‌دست که بیشتر وزن خود را روی پای راست می‌اندازند، ممکن است دچار التهاب تاندون کشکک یا مینیسک شوند. آسیب‌های ناشی از دویدن یا پریدن روی یک پا نیز می‌تواند باعث تحریک سلول‌های بافتی و شروع فرآیند التهابی موضعی شود. تنظیم الگوهای حرکتی و کاهش فشار می‌تواند در بهبود این نوع درد مؤثر باشد.

مطالعه بیشتر: علت ضعف پا

برای درد زیر زانو چی خوبه بخوریم

مصرف مواد غذایی سرشار از پروتئین به بازسازی عضلات و تاندون‌های آسیب‌دیده زیر زانو کمک می‌کند. ویتامین C با تحریک تولید کلاژن، روند ترمیم بافت‌ها را تسریع می‌بخشد. اسیدهای چرب امگا-۳ با مهار التهاب در سطح سلولی، تورم مفاصل را کاهش می‌دهند. همچنین دریافت کافی کلسیم و ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری هستند. نوشیدن آب کافی نیز به دفع مواد التهابی و تأمین رطوبت سلولی کمک می‌کند. رعایت این نکات تغذیه‌ای، در کنار درمان‌های فیزیکی، نقش مؤثری در کاهش درد و پیشگیری از آسیب‌های بیشتر خواهد داشت.

ماده غذایی	تأثیر	منابع
پروتئین	بازسازی تاندون	مرغ و گوشت
ویتامین C	تحریک تولید کلاژن	پرتقال و کیوی
امگا ۳	کاهش التهاب مفصلی	ماهی سالمون
کلسیم و ویتامین D	تقویت استخوان و مفصل	لبنیات کم‌چرب
آب و مایعات کافی	دفع مواد التهابی	آبمیوه طبیعی

درمان خانگی درد زیر زانو

روش‌های خانگی مؤثری برای مدیریت درد زیر زانو وجود دارد. استراحت و اجتناب از فعالیت‌های سنگین، استفاده از یخ در فواصل منظم، و بالا نگه داشتن پا برای کاهش تورم از مهم‌ترین اقدامات اولیه در خانه برای کاهش درد هستند. ماساژ ملایم عضلات اطراف زانو با پماد متوکاربامول و انجام تمرینات کششی نیز به بهبود جریان خون و ترمیم بافت‌ها کمک می‌کنند. در صورتی که درد بیش از چند روز ادامه یابد یا با تورم شدید همراه باشد، مشاوره با پزشک الزامی است.

مطالعه بیشتر: درمان ساییدگی مفصل

سوالات متداول

مهمترین سوالات متداول درباره درد زیر زانو عبارتند از:

۱. درد پای من از پشت ران من به زیر زانو و ساق پا کشیده می‌شود، علتش چیست؟

این الگوی درد معمولاً به دلیل تحریک یا فشردگی عصب سیاتیک است. در سطح سلولی، فشار روی عصب باعث آزاد شدن مواد التهابی مثل پروستاگلاندین‌ها می‌شود که انتقال پیام درد را تقویت می‌کنند. همین تغییرات موجب می‌شود درد در طول مسیر عصب از پشت ران تا ساق پا گسترش یابد.

۲. علت درد پشت زانو هنگام نشستن و پا شدن چیست؟

دردی که هنگام تغییر وضعیت احساس می‌شود، معمولاً مربوط به التهاب ساختارهای پشتی مفصل مثل تاندون‌ها یا بورس‌هاست. در سطح بافتی، حرکات تکراری باعث کشیدگی سلول‌های بافت همبند می‌شود و واسطه‌های التهابی ترشح می‌کنند که حساسیت گیرنده‌های درد را بالا می‌برند.

۳. درد زیر زانو دارم که هنگام نشستن نمی‌توانم پاهایم را جمع کنم؟

این نوع درد می‌تواند ناشی از التهاب تاندون‌های اطراف کشکک یا آسیب‌های مفصلی باشد. وقتی بافت‌های زیر زانو ملتهب می‌شوند، سلول‌های ایمنی موادی مثل اینترلوکین‌ها آزاد می‌کنند که تورم موضعی و محدودیت حرکتی ایجاد می‌کنند. به همین دلیل جمع کردن پا با درد استخوان زیر زانو همراه می‌شود.

۴. دلیل درد پشت زانو پس از بیدار شدن از خواب چیست؟

دردی که صبح‌ها بعد از استراحت احساس می‌شود، معمولاً به دلیل تجمع مایعات التهابی در فضای مفصل در طول خواب است. در سطح سلولی، کاهش حرکت باعث تجمع واسطه‌های التهاب در بافت‌ها می‌شود که منجر به خشکی و درد در هنگام بیداری می‌شود.

۵. چرا پشت زانوی من ورم کرده است؟

ورم پشت زانو اغلب به دلیل ایجاد کیست بیکر یا التهاب مزمن است. افزایش فشار داخل مفصل باعث تراوش مایع به نواحی پشتی می‌شود. در پاسخ به التهاب، سلول‌های مفصلی مولکول‌هایی مثل هیالورونیک اسید تولید می‌کنند که آب را جذب کرده و باعث ایجاد تورم می‌شوند.

۶. علت درد زیر زانو بعد از ورزش چیست؟

فعالیت‌های شدید باعث می‌شود میکروآسیب‌هایی در بافت‌های تاندونی و عضلانی ایجاد شود. در این حالت، فیبرهای کلاژن دچار آسیب‌های کوچک می‌شوند و سلول‌های آسیب‌دیده مواد التهابی آزاد می‌کنند که درد و حساسیت در زیر زانو را ایجاد می‌کند. این حالت با استراحت و ریکاوری مناسب قابل بهبود است.

۷. علت درد زیر زانو همراه با خشکی مفصل چیست؟

این حالت بیشتر به دلیل تغییرات غضروفی در مفصل است. آسیب به سلول‌های کندروسیت و کاهش تولید روان‌کننده‌های طبیعی مثل اسید هیالورونیک باعث می‌شود سطح مفصل خشک‌تر شده و حرکت زانو سخت‌تر و دردناک‌تر شود، مخصوصاً پس از دوره‌های بی‌حرکتی.

۸. چرا زیر زانوی من هنگام حرکت صدا می‌دهد؟

صدای زیر زانو هنگام حرکت ممکن است ناشی از اصطکاک سطوح مفصلی یا حرکت بافت‌های ملتهب باشد. در سطح مولکولی، کاهش مایع مفصلی یا وجود تیکه های ناشی از تخریب غضروف باعث می‌شود که هنگام حرکت، صداهایی مثل کلیک یا ترکیدن شنیده شود.