اگر دچار پارگی مینیسک زانو شده‌اید، با تست‌های ساده مانند اسکات، Thessaly یا آپلی می‌توانید شدت آسیب را مشخص کنید. بسیاری از موارد با استراحت، فیزیوتراپی و تغذیه مناسب بدون جراحی پارگی مینیسک بهبود می‌یابد. حتی در موارد شدید، درمان تخصصی و توان‌بخشی می‌تواند عملکرد زانو را بازگرداند. تشخیص زودهنگام و اقدام به‌موقع، امید به بهبودی کامل را برای شما حفظ می‌کند.
انواع تست پارگی مینیسک زانو
در آسیب‌های خفیف مینیسک، تست اسکات و چرخش تنه در خانه قابل اجرا هستند. در سطح متوسط، تست Thessaly و آپلی برای تشخیص دقیق‌تر استفاده می‌شوند. در موارد شدید، تست مک‌موری و MRI برای شناسایی پارگی‌های بزرگ و تعیین نیاز به جراحی کاربرد دارند.
پارگی خفیف
دو تست ساده برای شناسایی آسیب مینیسک: اسکات و چرخش تنه که در صورت ایجاد درد، نشانه‌ای از آسیب هستند.
تست اسکات
فرد به‌آرامی به حالت چمباتمه (اسکات) می‌نشیند. اگر در این حالت احساس درد در قسمت داخلی یا خارجی زانو ایجاد شود، می‌تواند نشانه‌ای از آسیب خفیف در مینیسک باشد. این تست برای شناسایی فشار مکانیکی بر مینیسک کاربرد دارد.
مطالعه بیشتر: ویتامین برای زانو درد
تست چرخش تنه در حالت ایستاده
فرد می‌ایستد و پاهای خود را ثابت نگه می‌دارد. سپس تنه خود را به چپ و راست می‌چرخاند. احساس درد یا فشار در زانو هنگام چرخش، ممکن است به آسیب مینیسک اشاره داشته باشد. این تست به‌ویژه در محیط‌های خانگی یا بدون ابزار پزشکی قابل انجام است.
پارگی نیمه شدید
دو تست رایج برای تشخیص پارگی مینیسک: تست Thessaly با ایستادن روی یک پا و چرخش، و تست آپلی با فشار و چرخش پا در حالت درازکش.
تست Thessaly
فرد روی یک پا می‌ایستد، زانوی خود را حدود ۲۰ درجه خم می‌کند و تنه را به آرامی به چپ و راست می‌چرخاند. درد، قفل‌شدگی یا حس ناپایداری در زانو می‌تواند نشانه پارگی متوسط مینیسک باشد. این تست یکی از دقیق‌ترین تست‌های بالینی برای پارگی مینیسک است.
تست آپلی
بیمار روی شکم دراز می‌کشد و زانویش را ۹۰ درجه خم می‌کند. پزشک یا فرد آزمایش‌کننده، کف پا را به پایین فشار می‌دهد و آن را در جهت‌های مختلف می‌چرخاند. اگر درد ایجاد شود، احتمال آسیب در مینیسک وجود دارد. این تست بیشتر توسط پزشکان یا فیزیوتراپیست‌ها انجام می‌شود.
پارگی شدید
تست مک‌موری برای شناسایی پارگی شدید مینیسک با چرخاندن زانو انجام می‌شود؛ تست MRI دقیق‌ترین روش برای تعیین نوع و محل پارگی است.
تست مک‌موری
در این تست، زانو در حالت خوابیده خم می‌شود. سپس زانو و ساق پا به‌آرامی چرخانده می‌شوند. اگر در حین حرکت صدای کلیک یا احساس درد درون زانو ایجاد شود، احتمال بالایی از پارگی شدید مینیسک وجود دارد. این تست به‌ویژه برای شناسایی پارگی‌های بزرگ و ناپایدار مفید است.
MRI
دقیق‌ترین تست برای تشخیص نوع و محل پارگی است MRI است. این عکس می‌تواند نوع پارگی (طولی، افقی، شعاعی، دستگیره سطل و …) و محل آن (Red Zone یا White Zone) را به‌صورت واضح نمایش دهد. در سطح شدید، MRI معمولاً پس از تست‌های فیزیکی برای تأیید نهایی استفاده می‌شود.
مطالعه بیشتر: درمان کشیدگی رباط زانو چیست
MRI یا تست پارگی مینیسک زانو؟
تست‌های فیزیکی ارزان، سریع و غیرتهاجمی هستند اما گاهی به دقت کافی نمی‌رسند، مخصوصاً در موارد خفیف یا پیچیده. MRI تصویری دقیق از ساختار مینیسک فراهم می‌کند، به‌ویژه برای برنامه‌ریزی درمان یا جراحی.
در عکس MRI پارگی مینیسک چه می‌بینیم؟
در MRI پارگی مینیسک، خطوط روشن، تغییر شکل، قطعه جابه‌جا شده و نشانه Double PCL از علائم مشخص آن هستند.
- خط سفید روشن (Hyperintense line) که وارد بافت مینیسک شده و تا سطح آن ادامه پیدا می‌کند.
- تغییر شکل مینیسک و به‌هم‌ریختگی لبه‌ها یا از بین رفتن بخشی از آن.
- وجود قطعه جابه‌جا شده (مثلاً در پارگی دستگیره سطل – Bucket handle) که ممکن است درون مفصل دیده شود.
- نشانه Double PCL دو رباط صلیبی در MRI، که معمولاً به‌دلیل جابه‌جایی بخشی از مینیسک است.
اگر تست مثبت بود، چه کنیم؟
در پارگی خفیف مینیسک استراحت و تمرین کافی است، در موارد متوسط نیاز به فیزیوتراپی و MRI وجود دارد، و در موارد شدید معمولاً جراحی و توان‌بخشی تخصصی برای بازیابی کامل مفصل ضروری است.
سطح خفیف
در این سطح، درد زانو خفیف است و قفل‌شدگی یا تورم شدید وجود ندارد. درمان شامل استراحت، استفاده از یخ، اجتناب از فعالیت سنگین، تمرینات ملایم زیر نظر فیزیوتراپیست و مصرف مکمل‌های مفصلی مناسب است. هدف، کاهش التهاب و پیشگیری از پیشرفت آسیب بدون نیاز به جراحی است.
سطح متوسط
در این مرحله، درد و تورم بیشتر شده و حرکت زانو محدود می‌شود. درمان شامل مصرف داروهای ضد التهاب و استفاده از زانوبندهای الکتریکی می باشد. این زانوبند ها با داشتن امواج فراصوت، فروسرخ و میدان مغناطیسی می توانند با افزایش جریان خون در ناحیه آسیب دیده درد زانو را کاهش داده و آسیب های وارد شده به زانو را درمان کنند. برای آشنایی با نحوه درمان پیشنهاد می کنیم که بر روی مقاله دستگاه زاپیامکس تراپی کلیک کنید.
سطح شدید
پارگی شدید با درد زیاد، قفل شدن زانو یا ناتوانی در حرکت همراه است. بیمار باید فوراً به ارتوپد مراجعه کند. MRI برای تشخیص دقیق ضروری است و اغلب نیاز به آرتروسکوپی یا جراحی ترمیمی دارد. پس از جراحی، فیزیوتراپی جهت بازیابی عملکرد زانو انجام می‌شود تا حرکت و ثبات مفصل به حالت عادی بازگردد.
نقش تغذیه پس از تشخیص پارگی مینیسک
تغذیه نقش مهمی در ترمیم بافت مینیسک و کاهش التهاب پس از آسیب دارد. اگرچه تغذیه جایگزین درمان پزشکی یا فیزیوتراپی نمی‌شود، اما می‌تواند روند بهبود را تسریع کرده و از پیشرفت التهاب و تحلیل مفصل جلوگیری کند.
- مصرف کلاژن (آب قلم، ژلاتین)
- ویتامین C برای تولید کلاژن
- مواد ضدالتهاب (ماهی، زردچوبه، سبزیجات برگ‌دار)
مطالعه بیشتر: بی‌حسی پا (پارستزی)
سوالات متداول
چگونه بفهمم پارگی مینیسک دارم یا کشیدگی رباط؟
پارگی مینیسک معمولاً با درد در عمق زانو، قفل‌شدن یا احساس گیر کردن همراه است، در حالی‌که کشیدگی رباط بیشتر باعث بی‌ثباتی و تورم فوری می‌شود. تشخیص دقیق با تست‌های فیزیکی و MRI ممکن است.
آیا می‌توان با پارگی مینیسک ورزش کرد؟
بسته به شدت پارگی، برخی ورزش‌های کم‌فشار مانند شنا، دوچرخه‌سواری سبک یا تمرینات آبی ممکن است مفید باشند. ورزش‌های پرتحرک یا چرخشی مثل فوتبال یا بسکتبال معمولاً ممنوع هستند.
چه مدت طول می‌کشد تا پارگی مینیسک خوب شود؟
درمان محافظه‌کارانه حدود ۶ تا ۸ هفته زمان می‌برد. در صورت جراحی، بهبودی کامل ممکن است ۳ تا ۴ ماه طول بکشد. زمان بهبودی به نوع پارگی و سن فرد بستگی دارد.
آیا پارگی مینیسک باعث آرتروز می‌شود؟
بله. به‌ویژه اگر درمان نشود یا بخشی از مینیسک برداشته شود، احتمال سایش زودهنگام مفصل و آرتروز افزایش می‌یابد.
بعد از جراحی مینیسک، چه مدت باید استراحت کرد؟
معمولاً ۲ تا ۴ هفته برای برگشت به فعالیت‌های سبک کافی است، اما بازگشت کامل به ورزش ممکن است ۳ تا ۶ ماه زمان ببرد. رعایت فیزیوتراپی بسیار مهم است.
آیا پارگی مینیسک در افراد غیرورزشکار هم اتفاق می‌افتد؟
بله. حتی حرکات ساده مانند چرخیدن ناگهانی پا یا نشستن طولانی‌مدت در وضعیت نامناسب می‌تواند در میانسالان یا سالمندان باعث پارگی مینیسک شود.
چه تفاوتی بین مینیسک داخلی و خارجی در آسیب‌پذیری وجود دارد؟
مینیسک داخلی بیشتر در معرض آسیب است چون کمتر متحرک بوده و بار بیشتری را تحمل می‌کند. پارگی مینیسک خارجی کمتر شایع اما معمولاً پیچیده‌تر است.